Temporomandibuler Eklem (Alt Çene Eklem) Bozuklukları
Çene eklem bozuklukları; temporomandibuler eklemi (TME) ve/veya çiğneme kaslarını tutan ağrı ve fonksiyon bozukluğu sendromudur. Eklem bozuklukları, günümüzde toplumun çok büyük bir bölümünü etkisi altına almış durumdadır. Eklem yüzeyi ve disk arasındaki uyumun bozulması eklem problemlerinin esas sebebidir.
Eklem Bozukluklarının Belirtileri Nelerdir?
- Ağız açma ve kapamada ağrı
- Ağız açıp kapatırken gıcırdama, klik, tıkırtı sesi
- Ağız açma sırasında kısıtlı açabilme veya kilitlenme
- Boyunda ağrı veya sertlik
- Baş ağrısı (migren ağrısı ile karıştırılmamalıdır)
- Çiğneme sırasında ve yüzde hissedilen ağrı
- Dişler sıkıldığında hissedilen ağrı
- Çiğneme sırasında çenede yorgunluk hissi
- Genellikle sabahları kalkınca çeneyi açmada güçlük ve ağrı
- Esnemede zorluk
- Kulak ağrıları ve kulaklarda çınlama, gürleme benzeri sesler, tıkanma ve basınç hissi
- Yüz kaslarındaki hiperplaziye bağlı olabilecek yüzde asimetri
- Ağız açma sırasında çenede deviasyon (kayma)
Eklem Bozukluklarının Nedenleri Nelerdir?
- Diş sıkma ve gıcırdatma
- Tek taraflı çiğneme alışkanlığı
- Çene ya da eklem bölgesine gelen direkt travma (kaza ya da darbe sonucu)
- Diş eksiklikleri
- Stres, depresyon vs.
- Fizyolojik olmayan diş kapanışı
- Eklemin gelişimsel defektleri( hipoplaziler vs.)
- Dejeneratif eklem rahatsızlıkları, osteoarthritis, artrozis
- Otoimmün hastalıklar, romatoid artrit, lupus
Muayene Yöntemleri
- Hastanın öncelikle anamnezi (hikayesi) alınmalıdır. Ardından sırasıyla ağız içi (intraoral) ve ağız dışı (ektraoral) muayene yapılır. Ağız içi muayenede dişler ve kapanış sistemini muayene edilir. Ağız dışı muayenede ise çiğneme kasları ve çene ekleminin muayenesini içerir.
Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
- Eklem problemlerinde öncelikli tedavi şekli semptomatik tedavidir. Daha sonra altta yatan nedenin tedavisi, patolojik etkilerin tedavisi ve hazırlayıcı faktörlerin ortadan kaldırılması gerekmektedir.
TME disfonksiyonlarının tedavisinde hasta uyumu çok önemlidir ve tedavi süreci multidisipliner bir yaklaşımı gerekli kılar.TME uzmanının uygulayacağı tedaviyle birlikte, fizik tedavi uzmanı, psikiyatrist, nörolog konsültasyonunu da gerektirebilir.
Tedavi Süreci Nasıldır?
- Tedavi sürecinin en önemli kısmı hasta eğitimi ve koruyucu tedavilerdir. Splint tedavisi (Gece koruyucu plaklar) , ilaç tedavisi, egzersizler, fizik tedavi, manipülasyon, psikiyatrik destek ve geç kalınmış vakalarda ileri cerrahi tedaviler eklem tedavi kısımlarını oluşturmaktadır.
Tedavi Sürecinde Dikkat edilmesi Gerekenler:
- Eklemler üzerindeki yükün azaltılması çok önemli olup hastanın stresten uzaklaştırılması gerekir.
- Sakız çiğnenmesi ve çeneyi yoracak sert gıdalar yenmesi yasaktır.
- Esnerken ve hapşırırken ağız aşırı açılmamalı, çene elle desteklenmelidir.
- Isırma hareketi kesinlikle yapılmamalı, besinler küçük parçalar halinde ağza alınmalıdır.
- Tek taraflı çiğneme yapılmamalı, besinler iki tarafta kullanılacak şekilde çiğnenmelidir.
Tedavi Süreci Sonunda
- Erken ve patolojik tüberkül temasları düzeltilir.
- Kapanış kontrol edilir, gerekiyorsa hasta ortodonti bölümüne sevk edilir.
- Diş eksiklikleri varsa mutlaka protetik tedavilerle giderilir ve doğru bir kapanış sağlanır.
- Diş sıkma veya gıcırdatma devam ediyorsa, psikiyatri konsültasyonu istenir.
